تعریف اخلاط چهارگانه چیست ؟

اخلاط  ( اخلاط چهارگانه ) جمع خلط است و تعریف خلط از نظر صاحب کتاب قانونچه عبارتند از :
“خلط در اصطلاح جسم تر و روانی را گویند که غذا نخست بار، بدان تبدیل می یابد. “
اخلاط چهار مورد هستند :
خون (دم) که گرم است و تر
صفرا که گرم است و خشک
بلغم که سرد است و تر
و سودا که سرد است و خشک
 
“هر یک از این چهار، به دو نوع طبیعی و غیر طبیعی تقسیم می گردد. “
 

تشریح اخلاط چهارگانه

اخلاط چهارگانه یا همان اخلاط اربعه چهار خلط اصلی بدن هستند و شامل سودا و صفرا و بلغم و دم (خون) می باشند. در این بخش از اسان طب به توضیح این چهار خلط میپردازیم.

۱- خلط صفرا یکی از اخلاط چهارگانه

خلط صفرا یکی از اخلاط چهارگانه است و مایعی زرد رنگ و تلخ میباشد. خلط صفرا دارای طبع گرم و خشک میباشد. این خلط در جگر تولید میگردد و جایگاهش در کیسه صفرا میباشد. صفرای طبیعی که همان کف خون است، رنگش مثل خون سرخ میباشد.
به گزارش آسان طب صفرا هم به اندازه خون برای همه اندامهای بدن لازمست. صفرا به خون لطافت داده و موجب عبور آن از مویرگها و مجاری باریک خواهد شد. همچنین شش (ریه) اندامی است که به صفرا بیشتر از اندام های دیگر نیازمند است. دلیل این امر انست که صفرای طبیعی خون، کمک کننده خوبی در عمل دم و بازدم شناخته شده است.
طبق اطلاعات بدست امده صفرا موجب شستن روده ها از بلغم شده (ضد بلغم) و همچنین تحریک ماهیچه ها مقعد در انتهای دستگاه گوارش را امکانپذیر می سازد. پس در نهایت احساس رفع قضای حاجت به انسان خواهد داد.

۲- خلط خون یکی از اخلاط چهارگانه

خلط خون یا خلط دم یکی از اخلاط چهارگانه است. خون مایع سرخ رنگ، گرم و مرطوب است و جایگاهش در کبد است.خون از طریق رگها در سطح بدن پخش می شود.
خون موجب رسیدن غذا به اندام ها خواهد شد. از این نظر خون برترین اخلاط در بدن است.
همچنین باید بدانید که خون طبیعی خونی است سرخ رنگ، بسیار شیرین، دارای طبیعتی گرم و تر و عاری از بوی بد. خونی که از جگر خارج می شود و به قلب برده می شود بدلیل آنکه حامل مواد غذایی و سودا و صفرا و بلغم است، غلظتش زیاد است. این خون در فاصله جگر تا قلب، آب اضافی و مقداری از سودا و صفرا و بلغم خویش رااز دست داده و سرختر و رو شن تر و روانتر از خون قبل می شود.

۳- خلط سودا یکی از اخلاط چهارگانه

خلط سودا یکی از اخلاط چهارگانه و ماده ای سیاه رنگ میباشد که در جگر تولید خواهد شد و جایگاه اصلی آن طحال هست. طبع آن مانند خاک سرد و خشک و مزه آن گس متمایل به تلخی است. سودای طبیعی همان رسوباتی است که در خون ایجاد می گردد و تیرگی خون از آن است. مزه آن بین شیرین و گس و متمایل به تلخ است.
سودای طبیعی بعد از تراوش از جگر دو قمست می شود، قسمتی که همراه خون است و وجود آن باعث نیرومندی و استحکام آن می شود و نیز سبب تغذیه استخوان ها می شود.
و قسمت دیگر سودای طبیعی از خون خارج می شود و به طحال می رود و سبب تقویت دهانه معده می شود و نیز دهانه معده را بوسیله ترشی خود تحریک می کند و سبب آگاهی انسان از گرسنگی و تحریک اشتها می شود.

۴- خلط بلغم یکی از اخلاط چهارگانه

خلط بلغم یکی از اخلاط چهارگانه و مایعی تولید شده درمعده است. در بدن جایگاه خاصی ندارد و در تمام سطح بدن همراه با خون در جریان است و بلغم طبیعی در روند طبیعی خویش به خون تبدیل می شود و در واقع بلغم خون خامی است که در صورت پخته شدن به خون تبدیل می شود. مزه این نوع بلغم شیرین است و طبع آن سرد و تر است.